Reflexen

Bij 3 maanden kan een baby het hoofd omhoog houden. Dit gebeurt in een reflex.

Sinds kort ben ik te weten gekomen wat de invloed kan zijn van niet geïntegreerde reflexen. In de 18 jaar dat ik voor de klas heb gestaan, heb ik nog nooit iets gehoord over de werking van reflexen. Ook op de Pabo heb ik hier niets over geleerd, en dat terwijl het de basis is van je ontwikkeling! Na jarenlang zoeken zijn we erachter gekomen dat onze dochter van 12 heel veel reflexen niet heeft geïntegreerd in haar lichaam. Hierdoor kan ze niet tot leren komen. Om mijn dochter te kunnen helpen ben ik een zoektocht begonnen om meer te weten te komen over de werking van reflexen.

Als een baby wordt geboren zorgen primaire reflexen ervoor dat de baby zich kan gaan ontwikkelen. Reflexen zijn automatische bewegingen die worden geregeld door onze hersenstam, dit gebeurt dus allemaal onbewust. Als een baby niet wilt drinken, kun je bijvoorbeeld de handpalm masseren. In een reflex gaat het mondje dan open en dicht. Als je een baby neerlegt op de grond, dan zal in een reflex het hoofdje omhoog gaan. Op deze manier worden de nekspieren getraind. Dit gebeurt allemaal onbewust, zonder erbij na te denken. Zonder deze reflexen zou het kind niet overleven. Primaire reflexen zorgen dus voor overleving en bescherming. Ze vormen de start van de ontwikkeling van het jonge kind.

De reflexen ontstaan al in de baarmoeder. Het eerst reflex dat ontstaat is de terugtrekreflex. Het is het reflex dat ervoor zorgt dat het vruchtje gaat bewegen. In de eerste zes maanden gaan de reflexen over in bewuste bewegingen. De reflexen trekken zich terug in de hersenstam en blijven daar ongemerkt aanwezig. In geval van gevaar zullen de reflexen weer actief worden. Op deze manier kun je overleven in gevaarlijke situaties. In sommige gevallen verloopt de ontwikkeling niet helemaal zoals het is bedoeld en blijven de reflexen nog actief. Je kunt dan allerlei klachten krijgen zoals slechte concentratie, snel gefrustreerd zijn, visuele problemen, houterige motoriek, snel last van licht en geluid. Het leren komt dan ook niet op gang. Vaak zie je dat er veel gedaan wordt om de klachten te verminderen of te verhelpen, maar de echte oorzaak wordt niet aangepakt.

Wat zie je in de klas?

Wat zie je aan de motoriek?

Niet goed in gym of een hekel hebben aan gym

Onhandig

Vaak struikelen

Vaak iets stoten of ergens tegenaan lopen

Op de tenen lopen

Een kromme, ingezakte houding

Moeite met huppelen

Moeite met hinkelen

Houterig

Moeite met stilzitten

Kan niet goed op een stoel blijven zitten, zit bijvoorbeeld met de voeten op het zitvlak

Friemelt of wiebelt veel

Zit met de neus dicht op het werk

Verkrampte pengreep

Slecht handschrift

Moeite met aan de kantlijn beginnen

Slechte balans

Tijdens het knippen gaat de mond open en dicht

Tijdens het schrijven of tijdens het geconcentreerd bezig zijn hangt de tong uit de mond

Moeite met netjes eten (de pasta en pindakaas mondjes!)

De w-zit

Wat zie je in het gedrag?

Beweeglijk

Heeft moeite met luisteren

Slechte concentratie

Onthoud slecht (werkgeheugen werkt niet optimaal!)

Kort lontje

Kan dichtklappen, bevriezen

Kan soms afwezig zijn

Dwangmatig gedrag

Slecht slapen

Welke leerproblemen kunnen zich voordoen?

Niet willen lezen

Moeite met spraak- en taal

Rijmen is lastig

Onderscheiden van klanken is lastig

Kleine woordenschat

Visualiseren is lastig

Trage verwerkingssnelheid

Volgorde onthouden is lastig, bij schrijven, tellen, spelling, lezen (de klanken moet je kunnen onthouden)

Stap voor stap procedures doen bij bijvoorbeeld spelling

Plannen is lastig

Verschil tussen tijdbegrippen is lastig. Morgen, vandaag wordt door elkaar gehaald.

Klokkijken op een analoge klok lukt niet.

Links en rechts verwarren

P,b en d verwarren

Wat zijn de sociaal emotionele kenmerken?

Last van angsten, bijvoorbeeld bang in het donker

Faalangstig

Contact maken is lastig

Oogcontact maken is lastig

Hooggevoelig

Schrikt snel, bijvoorbeeld van hard geluid of van het verheffen van de stem van de leerkracht

Weinig zelfvertrouwen

Gespannen

Kan snel in paniek zijn

Als de grijpreflex niet goed is geïntegreerd. Bij de kleuters kun je al zien dat de grijpreflex nog niet goed is geïntegreerd. Het ontwikkelen van een soepele pengreep en dus een net handschrift gaat lastig.

Voorschoolse/ buitenschoolse motorische kenmerken kunnen zijn:

Niet gekropen

Op billen schuiven

Laat leren lopen

Moeite met fietsen, angstig of onzeker

Moeite met zwemles

Kan niet/ nauwelijks met bestek eten

Nog niet zindelijk

Reisziekte

Wat zijn de zintuigelijke kenmerken?

Gevoelig voor licht

Gevoelig voor geluid, ook bijvoorbeeld voor stemverheffing van de leerkracht

Gevoelig voor geur

Gevoelig voor aanrakingen

Gevoelig voor bijvoorbeeld kledinglabeltjes

Moeite met het opvolgen van instructies, vergeet snel wat er gedaan moet worden

Moeite met focussen, duurt lang voordat het scherp ziet. Wisselen tussen bord en schrift is lastig. Het lezen gaat daardoor traag.

Voorschoolse/ buitenschoolse zintuiglijke kenmerken kunnen zijn:

Veel oorontstekingen gehad als baby/peuter

De klachten kunnen lijken op symptomen die passen bij:

Selectief mutisme

Dyslexie

Dyscalculie

AD(H)D

Autisme

Epilepsie

Teamtraining

Op de volgende pagina staat informatie over de teamtraining: Huppelend naar groep 3!

Teamtraining

Schoolrijpheid

Kijk op onderstaande pagina voor meer informatie over schoolrijpheid.

Schoolrijpheid

Visuele problemen

Uit eigen ervaring weet ik dat niet geïntegreerde reflexen invloed kunnen hebben op je zicht. Dit kan klachten geven die lijken op dyslexie.

Visuele problemen

Handige links

Er is heel veel informatie te vinden over dit onderwerp. Omdat ik zelf het overzicht niet meer had heb ik een selectie gemaakt van handige websites. Klik hieronder voor het overzicht.

Handige links